Meyvə ağaclarında növündən, çeşidindən və iqlim şəraitindən asılı olaraq dörd tökmə dövrü mövcuddur: çiçək tumurcuqları tökmə, kiçik meyvə tökmə, iyun tökmə və məhsul qabağı tökmə.
Çiçək tumurcuqlarının tökülməsi
Çiçəklənmə dövründə məqbul hədlərdə tökülmələr normaldır.
Məsələn, almada açılan çiçəklərin 85-90 %-nin çiçək tumurcuqlarının və çiçəklərin tökülməsi normaldır. Həddindən artıq tökülmə şaxta və ya soyuqdəymə, kalsium çatışmazlığı, göbələk xəstəliklərinin təsiri və ya mayalanma problemlərindən qaynaqlana bilər.
Bunun səbəbləri araşdırılmalıdır. Ərik və bənzər ağacların soyudulmasına ehtiyac olmayan çiçək qönçələri həddindən artıq tökülür və yarpaq qönçələrində nizamsız oyanışlar görülür.
Kiçik meyvələrin tökülməsi
Yetərincə gübrələmə olmayan kiçik meyvələr tökülməsi və düşməsi normaldır. Ağaclarımızda azot və fosfor çatışmazlığı varsa, gübrələmə kifayət olsa da həddindən artıq tökülmə baş verə bilər. Bu səbəblə bol çiçəklərə və yetərli gübrələməyə baxmayaraq meyvə saxlamayan ağaclarda çiçəklənmədən 3 həftə əvvəl nitrat gübrələri vermək tökülməni azaldır və ya qarşısını alır.
Hava istiliyi 7 dərəcədən aşağı düşəndə ağaclar özlərini qoruyur və meyvələrə qida göndərmir. Buna görə meyvələr tökülür. Bu səbəbdən, lazımlı qida maddələrini hazırlayaraq gübrə verməklə meyvə düşməsinin qarşısını almaq olar.
İyun tökülməsi
Həm də əmələ gələn meyvələrin toxumlarında əmələ gələn oksin səviyyələri ilə yaxından əlaqəlidir. Meyvənin toxumlarında olan embrionun sürətli böyüməsi zamanı oksin hormonu azalır və meyvənin düşməsi başlayır və embrion inkişafı tamamlandıqdan sonra oksin səviyyəsi yenidən yüksəlir və tökmə başa çatır.
Meyvə tökülməsi qidalar tumurcuqlara getdikcə tumurcuq böyümə sürəti yüksək olan ağaclarda olur.Baharın sonlarında baş verən suyun azlığı səbəbindən meyvələrdəki su yarpaqlar tərəfindən çəkilir.Qidalandırıcılıq baxımından meyvələr arasındakı rəqabətdə, bəzən tökülməyə səbəb ola bilər.
Məhsuldan öncə meyvə tökülməsi
Bu vəziyyət bəzən müxtəlif xüsusiyyət olaraq ortaya çıxır və bəzən ağacların kifayət qədər suya çatmaması ilə əlaqədardır. Bu meyvə damlaları zərərli olduğundan, ağacların suyu və qidalanma sisteminə lazımi əhəmiyyət verilməlidir.
Meyvənin toxumlarında olan endospermdə tökülmənin qarşısını alan oksin kimi hormonlar var. Endosperm yaxşı inkişaf etməyibsə, oksin hormonu da az olacağından tökülmə baş verə bilər.
Ağaclarda müşahidələrin aparılması
Bu 4 maddəni nəzərə alaraq, meyvə ağacı sahiblərinə, ağaclarında müşahidə etdikləri meyvələrin tökülməsinin normal, yoxsa xəstəlik, zərərverici və ya qeyri-kafi qida elementlərindən qaynaqlandığına qərar vermələri tövsiyə olunur və qərar verə bilmədikləri təqdirdə mütəxəssislərimizə müraciət edə bilərsiniz.